Chwaliszewo

Chwaliszewo było po wszystkie czasy wybitnie polskie

Zygmunt Zaleski, Nazwy ulic w Poznaniu z planem Wielkiego Poznania

Wczytywanie mapy…

Mapa Poznania 1910 — W kwadracie G3 widoczne Chwaliszewo oddzielone od reszty Poznania rzeką.

Ostrów Tumski i Chwaliszewo podczas wielkiej powodzi z roku 1924 — Wielka powódź z 1924 roku. Po lewej Chwaliszewo po prawej Ostrów Tumski

Chwaliszewo G — XVII wieczna rycina przedstawiająca Chwaliszewo. Widać na niej most Chwaliszewski, ratusz Chwaliszewski oraz kościół pod wezwaniem św. Barbary

Chwaliszewo - niewielka dzielnica Poznania, leżąca między Wartą a Garbarami, w obrębie osiedla samorządowego Stare Miasto, w latach 1444-1800 stanowiąca odrębne miasto. Często nazywana Poznańską Wenecją. Nazwa dzielnicy ma podobno przypominać o nazwisku kanonika Chwaliszewskiego.

Historia[]

Dzielnica, choć dziś sprawia wrażenie zapomnianej i zaniedbanej, szczyci się wspaniałą historią. Chwaliszewo w roku 1444 na mocy przywileju Władysława Warneńczyka uzyskało prawa miejskie magdeburskie nadane przez biskupa Andrzeja z Bnina. Wkrótce zbudowano ratusz, w którym urzędowała rada miejska. Był tu także szpital oraz dwa kościoły - św. Barbary i św. Wawrzyńca (rozebrane w początku XIX w.).

Przed uzyskaniem praw miejskich (ufundowane na początku XV w. za panowania króla Władysława Jagiełły) Chwaliszewo intensywnie się rozwijało i już w 1431 r. było osadą większą od Ostrowa.

Warto dodać, że Chwaliszewo miało prawo do organizacji dwóch jarmarków rocznie. W XV i XVI w. miasto na prawym brzegu Warty - silny ośrodek rzemieślniczy - nie bez sukcesów konkurowało z lewobrzeżnym Poznaniem. Ponadto dochodziło do sporów o wykorzystanie Warty. Jako odrębne miasto przetrwało do 1800 roku, kiedy to decyzją władz pruskich włączone zostało do miasta Poznania.

Odrębność Chwaliszewa[]

Specyficzne położenie - w widłach Warty, na wyspie o nazwie Grobla Kapitulna - wpłynęło na odrębność architektoniczną zabudowy. W przeciwieństwie do wysokiej zabudowy Poznania, tutaj - aż do końca XIX w. - przeważały parterowe, jednorodzinne domy. Największym problemem, z jakim borykało się nisko położone Chwaliszewo, były powodzie. Budowa mostu Chwaliszewskiego, która wymusiła podniesienie poziomu ulicy do wysokości wschodniego brzegu Warty, nie zapobiegła tragicznej w skutkach powodzi wiosną 1888 r. Na początku XX w. zastosowano nowe metody: brzeg wzmocniono wysokimi wałami przeciwpowodziowymi, podwyższono poziom kilku kolejnych ulic, założono kanalizację. Na miejscu starych, rozsypujących się drewnianych budynków wzniesiono nowoczesne domy czynszowe dla robotników - powód do dumy dla miasta (ich wizerunki znalazły się nawet na bardzo popularnych w tych czasach kartkach pocztowych z Poznania). Wysokie kamienice z fantazyjnymi wieżyczkami i dekoracyjnymi balkonami przeglądały się w wodach Warty, która wówczas płynęła właśnie tędy. Brzegi rzeki spinał most Chwaliszewski (Wallischei-Brücke).

Dzielnica została zniszczona w dużym stopniu podczas walk w 1945 r. Odbudowane kamienice nawiązują do zabytkowej zabudowy.

Ciekawe fakty[]

W 2008 roku Chwaliszewo zostało uznane pomnikiem historii Polski^[1].
Na terenie Chwaliszewa dokonano pierwszej egzekucji na czarownicy, przez spalenie na stosie. Chwaliszewo również zamyka polską historię procesów czarownic.
Z Chwaliszewem związane jest wiele legend, między innymi wieść gminna niesie, że w tej dzielnicy swoją pracownię miał szatan. Obecnie bardziej prawdopodobne wydaje się jednak, że szatan mieszka na Wildzie.
W czasie zaborów Chwaliszewo uchodziło za ostoję polskości.
Podczas dwudziestolecia międzywojennego Chwaliszewo uważano za najniebezpieczniejszą dzielnicę miasta.
Podczas II wojny światowej na Chwaliszewie nie osiedlali się Niemcy, bojąc się odwetu ze strony jucht Chwaliszewskich.
W 1807 r. na terenie Chwaliszewa urodził się Karol Libelt.

Miejsca warte odwiedzenia

Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji.
Nie dodawaj tutaj obiektów - załóż nową stronę z obiektem, który chcesz dodać i w kategoriach podaj wszystkie ulice przy których się znajduje. Obiekt automatycznie pojawi się pod mapką ulicy.
Komunikat o braku wyników oznacza, że nie ma jeszcze strony obiektu znajdującego się przy danej ulicy.

Odśwież listę obiektów

Wczytywanie mapy…