Kaiser-Wilhelm-Anlage (Założenie Cesarza Wilhelma) - zespół willowy nazwany na cześć cesarza powstały z inicjatywy nauczyciela Konstatego Günthera. Günther był założycielem filii hanowerskiego Towarzystwa Budowy Domów Urzędniczych. Towarzystwo w 1895 r. kupiło spory kawał ziemi na terenie zwanym Polem Zamkowym, między ulicami Konopnickiej (dawniej Goethego), Matejki (dawniej Nowoogrodowa), Orzeszkowej (dawniej Schillera) i Śniadeckich (dawniej Herdera) i zbudowało tu wille dla niemieckich urzędników. Pierwsze domy zaczęły powstawać w 1895 roku, do 1914 roku zbudowano 24 wille. Pozostałe wille powstały po roku 1918. Koncepcja i projekty domów są autorstwa architektów Maxa Schencka i Paula Pitta.
Piękno willi tworzą ozdobne gzymsy, wykusze, balustrady, drewniane detale, ze szwajcarskimi w stylu werandami. Niektóre dachy zwieńczone są pazdurami, a elewacje z kolorowych klinkierowych cegieł. Wokół każdej willi umieszczono ogród. Zespół willowy Łazarza jest przykładem „ducha miejsca” dla południowego obszaru Poznania. Wyjątkowy klimat miejsca kreuje architektura wraz z zielenią.
Przy ulicy Konopnickiej[]
- nr 1 -
willa zbudowana w 1896-98 roku; znajduje się w rejestrze zabytków pod nr A-440 od 10 maja 1995 r. - nr 8 - jedna z charakterystycznych willi tego osiedla - jest to dom piętrowy o dwubarwnych cegłach. Posiada użytkowe poddasze, murowane altany, z tarasem zabudowanym drewnem, ogródek.
- nr 9 – w tej willi mieszkali, bohaterowie książki „Marianna i róże”, Michał i Marianna Jasieccy - wielkopolscy ziemianie, dawni właściciele majątku Polwicy i Ostrowieczka.
- nr 15 – willa zbudowana w 1906 roku; w willi mieści się Okręgowa Rada Adwokacka. Przed willą znajduje się kuty płot ozdobny i ogródek. Wpisana do rejestru zabytków pod nr A–403 od 14 grudnia 1992 r.
- nr 16 - willa z ogrodem z 1896 roku; wpisana do rejestru zabytków pod nr 276/Wlkp/A od 26 stycznia 2006 r.
Przy ulicy Orzeszkowej[]
- nr 1 - willa zbudowana na początku budowy Kaiser-Wilhelm-Anlage, z klinkierowej cegły, z wieżyczką. Ostatnio w budynku mieści się Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa.
- nr 2 – na narożniku Matejki 11/Orzeszkowej 2 - willa/kamienica zbudowana w początkowej budowy Kaiser-Wilhelm-Anlage, ozdobiona detalami secesyjnymi - zwracają uwagę zwłaszcza kute balustrady balkonów ozdobione złotymi liśćmi.
- nr 4 – willa z początku XX wieku, z użytkowym poddaszem, łączy
elementy z ceramicznej cegły z tynkowanymi powierzchniami. Centralny ryzalit posiada ozdobny szczyt. Uroku budynkowi dodają balkony o eleganckich, kutych balustradach oraz niewielki ogródek ogrodzonym metalowym płotem.
- nr 6-10 - w willi nr 6/10 przy ulicy Orzeszkowej, około 1900 roku dr Jaffé powołał wraz ze wspólnikami placówkę szpitalną o nazwie „Posener Sanatorium”. Początkowo był to szpital ginekologiczno-położniczy, później dodatkowo chirurgiczny i wewnętrzny. Była to luksusowa placówka z wygodnymi wnętrzami i ogrodem. W 1921 r. odkupiono budynki i wykorzystano na lecznicę kolejową. W 1933 roku zmieniła się w Szpital Kolejowy w Poznaniu podlegający władzom miasta. W czasie okupacji mieścił się tu hotel dla kolejarzy, od 12 lutego 1945 r. szpital polowy dla Armii Czerwonej, a w 1946 roku zwrócono szpital władzom Poznania i szpital ponownie zaczął leczyć chorych kolejarzy. 1 listopada 1988 roku szpital wydzielono ze struktur PKP. W lipcu 2007 roku szpital zakończył działalność, budynki odkupiła firma developerska Wechta i buduje tutaj apartamentowce.
- nr 11 - piękna secesyjna willa „pod sową”, pięknie odnowiona, zbudowana była na początku XX wieku. Szczyt domu jest bogato zdobiony z secesyjnymi sztukatorskimi elementami, a na szczycie znajduje się rzeźba sowy. W prawie pośrodku fasady znajduje się wieża zwieńczona hełmem. Projektantem budynku był Paul Pitt, jeden z najbardziej znanych architektów secesji. Sztukateria, najprawdopodobniej wytworzona przez Bolesława Richelieu.
Galeria[]
