Chwaliszewo - niewielka dzielnica Poznania, leżąca między Wartą a Garbarami, w obrębie osiedla samorządowego Stare Miasto, w latach 1444-1800 stanowiąca odrębne miasto. Często nazywana Poznańską Wenecją. Nazwa dzielnicy ma podobno przypominać o nazwisku kanonika Chwaliszewskiego.
Historia[]
Dzielnica, choć dziś sprawia wrażenie zapomnianej i zaniedbanej, szczyci się wspaniałą historią. Chwaliszewo w roku 1444 na mocy przywileju Władysława Warneńczyka uzyskało prawa miejskie magdeburskie nadane przez biskupa Andrzeja z Bnina. Wkrótce zbudowano ratusz, w którym urzędowała rada miejska. Był tu także szpital oraz dwa kościoły - św. Barbary i św. Wawrzyńca (rozebrane w początku XIX w.).
Przed uzyskaniem praw miejskich (ufundowane na początku XV w. za panowania króla Władysława Jagiełły) Chwaliszewo intensywnie się rozwijało i już w 1431 r. było osadą większą od Ostrowa.
Warto dodać, że Chwaliszewo miało prawo do organizacji dwóch jarmarków rocznie. W XV i XVI w. miasto na prawym brzegu Warty - silny ośrodek rzemieślniczy - nie bez sukcesów konkurowało z lewobrzeżnym Poznaniem. Ponadto dochodziło do sporów o wykorzystanie Warty. Jako odrębne miasto przetrwało do 1800 roku, kiedy to decyzją władz pruskich włączone zostało do miasta Poznania.
Odrębność Chwaliszewa[]
Specyficzne położenie - w widłach Warty, na wyspie o nazwie Grobla Kapitulna - wpłynęło na odrębność architektoniczną zabudowy. W przeciwieństwie do wysokiej zabudowy Poznania, tutaj - aż do końca XIX w. - przeważały parterowe, jednorodzinne domy. Największym problemem, z jakim borykało się nisko położone Chwaliszewo, były powodzie. Budowa mostu Chwaliszewskiego, która wymusiła podniesienie poziomu ulicy do wysokości wschodniego brzegu Warty, nie zapobiegła tragicznej w skutkach powodzi wiosną 1888 r. Na początku XX w. zastosowano nowe metody: brzeg wzmocniono wysokimi wałami przeciwpowodziowymi, podwyższono poziom kilku kolejnych ulic, założono kanalizację. Na miejscu starych, rozsypujących się drewnianych budynków wzniesiono nowoczesne domy czynszowe dla robotników - powód do dumy dla miasta (ich wizerunki znalazły się nawet na bardzo popularnych w tych czasach kartkach pocztowych z Poznania). Wysokie kamienice z fantazyjnymi wieżyczkami i dekoracyjnymi balkonami przeglądały się w wodach Warty, która wówczas płynęła właśnie tędy. Brzegi rzeki spinał most Chwaliszewski (Wallischei-Brücke).
Dzielnica została zniszczona w dużym stopniu podczas walk w 1945 r. Odbudowane kamienice nawiązują do zabytkowej zabudowy.
Ciekawe fakty[]
- W 2008 roku Chwaliszewo zostało uznane pomnikiem historii Polski[1].
- Na terenie Chwaliszewa dokonano pierwszej egzekucji na czarownicy, przez spalenie na stosie. Chwaliszewo również zamyka polską historię procesów czarownic.
- Z Chwaliszewem związane jest wiele legend, między innymi wieść gminna niesie, że w tej dzielnicy swoją pracownię miał szatan. Obecnie bardziej prawdopodobne wydaje się jednak, że szatan mieszka na Wildzie.
- W czasie zaborów Chwaliszewo uchodziło za ostoję polskości.
- Podczas dwudziestolecia międzywojennego Chwaliszewo uważano za najniebezpieczniejszą dzielnicę miasta.
- Podczas II wojny światowej na Chwaliszewie nie osiedlali się Niemcy, bojąc się odwetu ze strony jucht Chwaliszewskich.
- W 1807 r. na terenie Chwaliszewa urodził się Karol Libelt.
Miejsca warte odwiedzenia
Potrzebujemy twojej pomocy przy edycji tej sekcji.
Nie dodawaj tutaj obiektów - załóż nową stronę z obiektem, który chcesz dodać i w kategoriach podaj wszystkie ulice przy których się znajduje. Obiekt automatycznie pojawi się pod mapką ulicy.
Komunikat o braku wyników oznacza, że nie ma jeszcze strony obiektu znajdującego się przy danej ulicy.
- Chwaliszewo
- Czartoria
- Czartoria 5
- Most Bolesława Chrobrego
- Most Chwaliszewski
- Most Mieszka I
- Most Tumski
- Pomnik Akcji Bollwerk
- Skwer Romana Ulatowskiego
- Stare koryto Warty
- Ulica Chwaliszewo
- Ulica Ciasna
- Ulica Cybińska
- Ulica Ewarysta Estkowskiego
- Ulica Małe Garbary
- Ulica Prymasa Stefana Wyszyńskiego
- Ulica Solna
- Ulica Tylne Chwaliszewo
- Ulica Wenecjańska
- Zaułek Ślepego Antka
- Złoty Krzyż